Στα σιωπηλά βήματα της Ιστορίας
Αν ο κόσμος μάς αποκαλύπτεται μέσα από την Ιστορία, θα πρέπει να προσεγγίσουμε την ερμηνεία της.
Η εγελιανή άποψη την ανάγει σ’ ένα είδος θεότητας με νομοτελειακές ιδιότητες. Η Ιστορία σύμφωνα με τον Χέγκελ είναι μια πρωτογενής δύναμη που γυρίζει τον τροχό του χρόνου. Μια τέτοια εκδοχή είναι βολική προκειμένου να συσκοτίσει κανείς το ζήτημα της συλλογικής ευθύνης στην περίπτωση εγκλημάτων πολέμου.
Κι ασφαλώς ο πόλεμος είναι μια έκτακτη συνθήκη βαρβαρότητας αλλά αν δεχτούμε πως την Ιστορία την γράφουν οι άνθρωποι με τις πράξεις τους, τότε η ευθύνη βαραίνει εξίσου τους πάντες από τον στρατηγό μέχρι τον τελευταίο στρατιώτη και οι προφάσεις του τύπου: «εκτελούσα διαταγές» πηγαίνουν απευθείας στο καλάθι των αχρήστων. Από το νοτιότερο σημείο της Ευρώπης, τα μαρτυρικά χωριά της Βιάννου της Κρήτης, η Ιστορία στέλνει ακόμα αναπάντητα ερωτήματα.
Οι μαζικές εκτελέσεις του Σεπτεμβρίου του 1943, αυτή η μικρή γενοκτονία, έμεινε στην ουσία ατιμώρητη. Την πλήρωσε μόνο ένας στρατηγός Φρίντριχ-Βίλχελμ Μύλλερ. Ούτε άλλες καταδίκες ούτε πολεμικές αποζημιώσεις. Ο πόλεμος όμως δεν είναι ένα πάρτι μεταμφιεσμένων, που μόλις τελειώσει, πέφτουν απλώς οι μάσκες και ούτε γάτα ούτε ζημιά. Κι η λήθη δεν είναι ένας ασφαλής τρόπος για να προχωρήσουμε.
