Mιχάλης Αγγελόπουλος: Πολίτης του κόσμου με ακριτική ψυχή και τρέλα με την Ουρουγουάη

«Έχω τρέλα με την Εθνική Ουρουγουάης!»

Ο πρώην δήμαρχος Σάμου, που δηλώνει πολίτης του κόσμου, μιλάει στο «ΦΩΣ» για μπάλα, πολιτική, αυτοδιοικητικά και… νησιωτικότητα που είναι και το μεγάλο του όραμα

Συνέντευξη στον ΣΤΕΦΑΝΟ ΛΕΜΟΝΙΔΗ

Πολίτης του κόσμου, με σπουδές σε Αθήνα, Βρυξέλλες, Παρίσι, Ουάσινγκτον, αλλά οι ρίζες στη Σάμο τον ελκύουν περισσότερο, πάντα εκεί γυρίζει και θέλει πλέον να προσφέρει στον τόπο του μέσα από το κοινοβούλιο, όπως το έκανε και μέσω του, ενιαίου τότε, δήμου. Ο Μιχάλης Αγγελόπουλος, φανατικός οπαδός της Ουρουγουάης, δουλεύει για τη νησιωτικότητα και θέλει να έρθουν πιο κοντά στα κέντρα αποφάσεων τα ακριτικά νησιά του νομού Σάμου (Σάμος-Ικαρία, Φούρνοι). Ήταν στην πρώτη γραμμή και στις πλημμύρες του Έβρου, ως περιφερειάρχης Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης, αλλά και στο κύμα των μεταναστών την κρίσιμο περίοδο, πλάι στις χιλιάδες των απελπισμένων που έψαχναν καταφύγιο και μια νησίδα σωτηρίας στην Ελλάδα.

Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο ΦΩΣ στις 5/5/2023

«O παππούς μου, Κωνσταντίνος Σκαπέτης, πήγε ως μετανάστης στο Μπουένος Άιρες και στη Νέα Υόρκη, η μητέρα μου, Ευδοκία, ήρθε από το "μεγάλο μήλο" στη Σάμο σε ηλικία 10 χρόνων. Αφού έζησε δύσκολες καταστάσεις την περίοδο του πολέμου και του εμφυλίου, γνωρίστηκε με τον πατέρα μου, Άγγελο, που ήταν Αρκάς αξιωματικός, και πήγε το 1955 στο νησί. Το σπίτι μας είναι κοντά στο ιστορικό μοναστήρι Αγίας Ζώνης Βλαμαρής, το ανακαίνισα κομμάτι κομμάτι, βρίσκεται μόλις ενάμισι χιλιόμετρο από το hot-spot των προσφύγων και μεταναστών».

Πώς προέκυψαν οι σπουδές στη Νομική;

Μεγάλωσα στους Αμπελόκηπους, μπήκα στη Νομική Αθηνών και αποφοίτησα με άριστα. Ήθελα να είμαι ανεξάρτητος, να μη φοβάμαι, να υπερασπίζομαι τον εαυτό μου και το δημόσιο συμφέρον. Ήθελα να προσφέρω στην κοινωνία. Και ακολούθησαν μεταπτυχιακά στις Βρυξέλλες, στο Δίκαιο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, δούλεψα αμέσως και για χρόνια στα ευρωπαϊκά όργανα, ενώ έκανα και εξάμηνες σπουδές στην Ουάσινγκτον στις διεθνείς σχέσεις. Ανακηρύχθηκα επίτιμος διδάκτορας Γεωπολιτικής σε πανεπιστήμιο των Παρισίων. Μετά δημιούργησα αντένα αυτού του μεταπτυχιακού στην Αθήνα. Για 20-25 χρόνια μετεκπαιδεύαμε αξιωματικούς, εκπροσώπους του υπουργείου Εξωτερικών και ιδιώτες. Ήταν πολύ χρήσιμο τότε, γιατί δεν υπήρχε κάτι ανάλογο στη χώρα μας...

Δικηγορείτε;

Πάντα το έκανα και το κάνω. Τώρα είμαι νομικός εκπρόσωπος στη ΔΕΔΔΗΕ και ασχολούμαι με το αστικό και το δίκαιο περιβάλλοντος. Παράλληλα, προεδρεύω στο Επιστημονικό Συμβούλιο του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης της ΚΕΔΕ (σ.σ. Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας).

Πρώην δήμαρχος;

Εκλέχτηκα δήμαρχος Σάμου το 2014, έβαλα υποψηφιότητα ως αουτσάιντερ και εκλέχτηκα στον δεύτερο γύρο με 57%

Είχατε περάσει νωρίτερα από τα μέρη μου, την Κομοτηνή.

Ναι, την περίοδο 2004-07 ανέλαβα την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης με 56 Δήμους, 5 Νομαρχίες και 2 Υπερνομαρχίες. Ήμουν υπεύθυνος του μειονοτικού ζητήματος και βρέθηκα εκεί τη διετή περίοδο της κρίσης με τις πλημμύρες στον Έβρο. Μετακόμισα, ήμουν επιταγμένος στο Διδυμότειχο 45 μέρες την πρώτη φορά και 70 τη δεύτερη και τα καταφέραμε. Αντιμετωπίζαμε 3.000 κυβικά νερού το δευτερόλεπτο!

Πώς; Δεν ήσασταν μηχανικός, αλλά δικηγόρος...

Άκουγα, προσαρμόστηκα σε γνώσεις και πληροφορίες, έχω αυτήν την ικανότητα και δεν είμαι κόκορας. Άκουγα τις τεχνικές συμβουλές, να κάνουμε τεχνητή πλημμύρα για παράδειγμα στο ελληνικό ανάχωμα και να φεύγει νερό και στην τουρκική πλευρά. Βουτούσα στο νερό, έσωζα κόσμο, στην πρώτη γραμμή της μάχης, και πάντα είμαι έτσι. Συζητούσα με όλους και με τον κόσμο. Με εμποδίζει να κάθομαι σε ένα γραφείο. Κέρδισα και το αναπτυξιακό στοίχημα, αφού πήρα την Περιφέρεια προτελευταία στην απορρόφηση κοινοτικών κονδυλίων και την έφερα τέταρτη.

Μετά την Κομοτηνή;

Έγινα γραμματέας διοικητικής μεταρρύθμισης στο υπουργείο Εσωτερικών ως το 2009. Και το 2012 κατέβηκα υποψήφιος βουλευτής του νομού Σάμου, όπου βγήκα πρώτος σε σταυρούς στη Νέα Δημοκρατία, αλλά χάθηκε η έδρα για 220 ψήφους. Πήγε στον ΣΥΡΙΖΑ.

Άρα τώρα είστε φαβορί ως υποψήφιος βουλευτής;

Όχι, φαβορί δεν είμαι, αποδίδω καλύτερα ως αουτσάιντερ. Στον δήμο με έπαιζαν ένα προς δέκα και βγήκα. Την έδρα την έχει ο καθηγητής καρδιολογίας Στεφανάδης και υπάρχει και η γιατρός Βάσω Ευστρατίου. Εν μέσω δύο γιατρών. Ως αυτοδιοίκηση, άφησα έργα 62.700.000 ευρώ, τα μοίρασα ακριβοδίκαια και αντιμετώπισα τη μεταναστευτική κρίση με στερεότητα, ασφαλίζοντας την απειλούμενη κοινωνική συνοχή, αλλά και τον τουρισμό που είναι το 73% του ΑΕΠ του νησιού. Δεν πυροδότησα το κλίμα, δεν το κάναμε... κεραμιδαριό, δεν το διαλύσαμε όπως αλλού. Και εξελέγην, ως επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας, αντιπρόεδρος στο Κογκρέσο Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών του Συμβουλίου της Ευρώπης. Εκεί εκπροσωπούνται 47 χώρες, τώρα 46 λόγω της αποβολής της Ρωσίας, και 200.000 δήμοι και περιφέρειες της Ευρώπης. Ήμουν ο πρώτος Έλληνας αντιπρόσωπος που εξελέγη και ξαναβγήκα το 2018. Το 2019 στελέχωσα το ευρωψηφοδέλτιο της Νέας Δημοκρατίας ως εκπρόσωπος της τοπικής αυτοδιοίκησης και παρότι προερχόμουν από έναν τόπο με αριστερή παράδοση και μικρό πληθυσμό 35-40.000 κατοίκων πήρα πάνω από 89.000 σταυρούς και βγήκα δεύτερος αναπληρωματικός. Περιόδευσα σε όλη την Ελλάδα και στηρίχτηκα στην αναγνωρισιμότητα, επειδή συμμετείχα στην επιτροπή για τον μειωμένο ΦΠΑ στα νησιά. Έχω κάνει έντονη δουλειά στη νησιωτικότητα και είμαι έτοιμος να καταθέσω σχέδιο, ώστε να μην έχουμε μεγάλη ανάγκη από την κρατική επιχορήγηση.

Πάμε στο σήμερα…

Δέχθηκα ένα τηλεφώνημα από το πρωθυπουργικό γραφείο και μπροστά στον κίνδυνο να χαθεί η μονοεδρική συστρατεύτηκα με τους δύο γιατρούς, έχοντας ετερογενές κοινό. Λόγω της συμμετοχής μου στην αυτοδιοίκηση έχω φίλους και ψηφοφόρους από όλους τους χώρους.

Δεν μας είπατε για τον αθλητισμό της περιοχής σας…

Όταν ανέλαβα, κανένα γήπεδο της Σάμου δεν είχε αδειοδότηση. Με ευρωπαϊκά κονδύλια 4 εκατομμυρίων αναβαθμίσαμε όλα τα κλειστά και ανοιχτά γήπεδα.

Ναι, αλλά δεν έχετε εκπροσώπηση σε εθνικές κατηγορίες.

Έχουμε στο βόλεϊ τον Κέρκη Σάμου που έχασε την άνοδο στη Volley League στα μπαράζ ανόδου σε τρίτο ματς από την Καλαμάτα. Είναι δύσκολο σε νησιωτικές ομάδες να κάνουν πρωταθλητισμό, γιατί είναι τεράστια τα έξοδα μετακίνησης, γονατίζουν τις ομάδες. Ακριβές και οι διανυκτερεύσεις. Έχουμε μια δυο καλές ομάδες ποδοσφαίρου και μια μπάσκετ γυναικών αλλά και αθλητές στίβου. Όλα αυτά στο πλαίσιο ενός νησιού του Βορείου Αιγαίου που δεν έχει τις δυνατότητες μια αστικής περιοχής. Έχουμε όμως καταγεγραμμένα ταλέντα και είναι ωφέλιμο γιατί μια ύψιστη απόδειξη εξωστρέφειας είναι ο αθλητισμός. Είναι και η διάδοση του πολιτισμού και αθλητισμού εκτός Σάμου. Γι’ αυτό και ήμασταν υποψήφιοι για τον τίτλο της πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης το 2015. Βρήκαμε υποστήριξη από 150 δήμους, 40 περιφέρειες και είχαμε τον απίστευτο αριθμό 400 εθελοντών, Σαμιωτών, που δούλεψαν μαζί μας με κάθε μέσο γνώσης. Δημιουργήσαμε μια συνοχή της κοινωνίας, που δεν είχε σχέση με την πολιτική. Πέσαμε όμως πάνω στην περίοδο της κρίσης και τον τίτλο τον πήρε η Ελευσίνα. Αν κατεβαίναμε μαζί με τη Μυτιλήνη ίσως ήταν διαφορετικά. Πετύχαμε όμως την αφύπνιση της κοινωνίας, μια μεγάλη προοπτική.

Όταν πήγαμε πριν από χρόνια στη Σάμο, είδαμε ότι δεν αναδείχθηκε το Ευπαλίνειο Όρυγμα.

Ολοκληρώθηκε επί της δημαρχίας μου, μαζί με το υπουργείο Πολιτισμού, είναι πλέον φωτισμένο, μπορείς να μπεις και να περιηγηθείς. Θα συνδέσουμε την έξοδο του Ευπαλίνειου με άλλους αρχαιολογικούς χώρους. Γι’ αυτό αδελφοποιηθήκαμε με τα Μέγαρα, επειδή ο Ευπάλινος ήταν Μεγαρεύς, και με τον Κρότωνα επειδή εκεί κατέφυγε όταν εξορίστηκε ο Πυθαγόρας από τον τύραννο Πολυκράτη. Και με το Μεταπόντιο, επειδή εκείνη πέθανε. Είναι και τόπος καταγωγής του Φράνσις Φορντ Κόπολα. Και κάνουμε πράγματα μαζί...

Με τα τοπικά προϊόντα…

Δίνουμε βαρύτητα στην αμπελουργία και την οινοπαραγωγή με τον ξακουστό οίνο Σάμου. Ο αυτοκράτορας Ανδριανός έπινε πριν κοιμηθεί δύο κούπες σαμιώτικο κρασί. Ο Πάπας της Ρώμης έθετε ως βασικό οίνο τον σαμιώτικο για τη λειτουργία του Σαββάτου. Γι’ αυτό κι εμείς στέλνουμε ένα βαρελάκι με το κρασί της θείας λειτουργίας. Κι αυτό μπορεί να διευρυνθεί και να αποτελέσει το διαβατήριο για όλο τον κόσμο.

Δεν μας είπατε για τα άλλα δύο νησιά, την Ικαρία και τους Φούρνους.

Η Ικαρία είναι μια μαγευτική περιοχή, που έχει Ιστορία από την εποχή της Ικάριας Πολιτείας, όταν απέκτησε για έξι μήνες αυτονομία, το 1912. Διακρίνεται για τον χαλαρό τρόπο ζωής, την ευζωία, τη μακροβιότητα, τις παραδόσεις με τα πανηγύρια, τις εκπληκτικές παραλίες, αλλά και για τα απόκρημνα τοπία της. Έχει μια ιδιαίτερη αντίληψη στον τρόπο ζωής, που ελκύει χιλιάδες ταξιδιώτες. Οι Φούρνοι, πάλι, είναι το καταφύγιό μας σε εκδρομές, με αλιευτικό γραφείο, εκπληκτικές παραλίες, κάναμε πρόγραμμα αφαλάτωσης και τελειώνουμε και το λιμάνι σε συνεργασία με τις περιφερειακές αρχές. Θα εφαρμόσουμε το πρόγραμμα της νησιωτικότητας, για τα νησιά που δεν έχουν κυκλική οικονομία, αλλά αυξημένα μεταφορικά, προβλήματα υγείας και εκπαίδευσης. Γιατί το 2024 είναι ευρωπαϊκό έτος νησιών. Θα στηρίξουμε πολιτικές που δεν θα περνάνε από τον σκληρό δημοσιονομικό έλεγχο.

Να ελαφρύνετε και τα μεταφορικά των ομάδων που τα κόστη είναι δυσβάσταχτα.

Αυτό ακριβώς θα κάνουμε με τη νησιωτικότητα, γιατί δεν προβλέπεται στον προϋπολογισμό. Απαγορεύεται. Θα δημιουργήσουμε ένα νέο θεσμικό νομοθετικό πλαίσιο για να ενισχυθούν τα νησιά, τουλάχιστον κατά 50% από την πολιτεία. Τώρα τα νησιωτικά σωματεία δεν συμμετέχουν με ίσους όρους στα πρωταθλήματα, γιατί ταξιδεύουν επί ώρες με τα πλοία και οι αθλητές δεν είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι για τους αγώνες. Και τα σωματεία πρέπει να βρουν μεγάλους χορηγούς για να αντεπεξέλθουν.

Πετύχατε κάτι στην προηγούμενη θητεία σας για τον αθλητισμό;

Ναι. Από το 2017 μετέχουμε στους παγκόσμιους μαθητικούς αγώνες. Πήγαμε στη Λιθουανία και η Βάλια Νιτσόλα πήρε το χρυσό μετάλλιο στην ιστιοπλοΐα. Άνοιξε τον δρόμο για να πάρει μέρος ένας νησιωτικός δήμος σε παγκόσμιους μαθητικούς αγώνες. Θα πάμε φέτος στην Κορέα, του χρόνου στο Μεξικό, κι όλα αυτά ενισχύουν την εξωστρέφεια.

Ασχολείστε με τον αθλητισμό;

Ναι, ιδιαίτερα με το ποδόσφαιρο, που είναι το πιο δημοκρατικό και λαϊκό σπορ, αφού παίζουν ψηλοί, κοντοί, χονδροί, αδύνατοι. Είναι συνδυασμός μυαλού και ποδιών. Η παράδοση όπως γνωρίζετε λέει ότι δημιουργήθηκε στην Αγγλία, το 1875, με τη μάχη των αριστοκρατών με τους λαϊκούς, τους αποφοίτους κολεγίου με τους εργάτες, και εξελίχθηκε σε ένα σπουδαίο σπορ που διαδόθηκε σε όλο τον κόσμο και το πήγαν οι έποικοι στη Νότια Αμερική. Κι εκεί μια μικρή χώρα, η Ουρουγουάη, με ελάχιστο πληθυσμό ανάμεσα στους γίγαντες της Βραζιλίας των 200 εκατομμυρίων και της Αργεντινής των 46 εκατομμυρίων, δημιούργησε μια τεράστια αθλητική παράδοση. Όχι μόνο κέρδισε το πρώτο Μουντιάλ, όχι μόνο πέτυχε το κάζο της Βραζιλίας μέσα στο «Μαρακανά» το 1950, όχι μόνο δημιούργησε μια μεγάλη σχολή που εξάγει ποδοσφαιριστές και προπονητές, αλλά έχει και ένα ακατάβλητο πείσμα διεκδίκησης της νίκης ως το τελευταίο λεπτό, με ποδοσφαιριστές μπαλαδόρους που παίζουν με ασίγαστο πάθος.

Την είδατε από κοντά;

Στο Βέλγιο, όπου έχασε 2-0, και στο Σενεγάλη-Ουρουγουάη στη Γαλλία. Γνωρίζω την Ιστορία τους και πιστεύω ότι όσο κερδίζει μια ομάδα από τη Λατινική Αμερική τόσο ενισχύεται η κοινωνική συνοχή μιας χώρας που δεν έχει τις οικονομικές δυνατότητες των ευρωπαϊκών χωρών. Είναι η ανάδειξη του μικρού που μπορεί να παίξει μεγάλη μπάλα, μέσα από μηχανισμούς που είναι πάρα πολύ δύσκολοι. Είδαμε και πρόσφατα πως αδικήθηκε η Ουρουγουάη από την Ιαπωνία, που εκπροσωπεί μια τεράστια αγορά. Όταν το λαϊκό σπορ κερδίζεται από χώρες που εκπροσωπούν μια λαϊκότητα, είναι πολύ σημαντικό.

Στην Ουρουγουάη πήγατε;

Όχι, είναι όνειρο, να ακολουθήσω τους δρόμους του παππού, που ταξίδεψε μήνες για να πάει στο Μπουένος Άιρες, στην Ουρουγουάη και να καταλήξει στη Νέα Υόρκη...

Πήγα στο Μοντεβιδέο και βρήκα τον Μαρκαριάν που έβγαζε βόλτα τον σκύλο του.

Μεγάλος προπονητής ο Μαρκαριάν, ρεαλιστής, συγκροτημένος. Η Ουρουγουάη είχε την καλύτερη επιθετική τριπλέτα: Καβάνι-Φορλάν-Σοάρες. Το 2010 παραλίγο να πάμε στον τελικό στη Νότια Αφρική, αλλά χάσαμε 3-2 από την Ολλανδία. Με πολύ ισχυρή άμυνα, με επικεφαλής τον Γοδίν, που παίζει ακόμη. Άφησε εποχή από πλευράς ποδοσφαιρικής ισχύος και συστημάτων...

Είστε Παναθηναϊκός απ’ ό,τι γνωρίζω. Θα το πάρετε το πρωτάθλημα;

Ο Παναθηναϊκός μετά από 13 χρόνια ξηρασίας, κακών εξελίξεων και οικονομικών δυσκολιών προσπαθεί να σταθεί στα πόδια του, εν μέσω μιας κυριαρχίας του Ολυμπιακού που είναι απόλυτα δίκαιη. Με ποια έννοια δίκαιη; Επειδή ο Ολυμπιακός έφτιαξε ένα διεθνές επίπεδο λειτουργίας πρότυπου κλαμπ. Και δεν θα ασχοληθώ με τις διαιτησίες, γιατί είμαι φίλαθλος. Ο Ολυμπιακός λοιπόν, διεθνοποιώντας το προϊόν του, το σήμα του, φτιάχνοντας συνέργειες με τη Λίβερπουλ, τη Νότιγχαμ, με σχέσεις με τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, έχει τη δυνατότητα σε συνδυασμό με την πόλη του Πειραιά να παρουσιάζεται ως ένα αυτοτελές ελληνικό σήμα αθλητισμού. Πέρα από αυτά, ξέρουμε τα εν γένει προβλήματα του ποδοσφαίρου, τι γίνεται σήμερα, την ανωριμότητα στη διοίκηση του ποδοσφαίρου. Μεγάλη προσφορά είναι και το μουσείο ποντιακού αθλητισμού στο γήπεδο της ΑΕΚ. Όσο ο αθλητισμός συνοδεύεται από τον πολιτισμό κερδίζουμε.

Για την Κομοτηνή δεν μας είπατε κάτι…

Νιώθω μεγάλη συγκίνηση που αναφέρεσαι σε αυτήν την ιστορική πόλη, στον ιστορικό τόπο που είχα την τιμή να είμαι εκεί πολλά χρόνια και να κάνω πολύ καλούς και σταθερούς φίλους. Είμαι ευγνώμων που μου έδωσαν την ευκαιρία να δουλέψω για την ανάπτυξη της Θράκης και το έκανα με όλες τις δυνάμεις μου.