Πέτρος Μαλακάσης: «Με βεγγαλικά μας υποδέχονται στα νησιά»

Συνέντευξη στον ΣΤΕΦΑΝΟ ΛΕΜΟΝΙΔΗ

Τα φουσκωτά τα χρησιμοποιούν οι περισσότεροι για αναψυχή, για πρόσβαση στα απρόσιτα νησιά, υπάρχουν όμως και εθελοντές γιατροί που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους μια δυο φορές τον χρόνο με τους κατοίκους να τους βλέπουν σαν σωτήρες, αφού το κράτος απουσιάζει παντελώς. Το κάνουν γιατί θέλουν να προσφέρουν, η ζωή τούς έδωσε απλόχερα για το ζην και το ευ ζην και θέλουν να ανταποδώσουν σε ανθρώπους που έχουν ανάγκες. Ένας από αυτούς είναι ο Πέτρος Μαλακάσης, κορυφαίος ακτινολόγος μαστού, που αυτήν την εποχή ζει σε όνειρο, αφού τυγχάνει Παναθηναϊκός.

Με καταγωγή από τη Λευκάδα και με πατέρα γιατρό παθολόγο-καρδιολόγο, τον Ξενοφώντα, και αδελφό ορθοπεδικό, τον Κώστα, η Ιατρική ήταν για αυτόν μονόδρομος. Το γεγονός, εξάλλου, ότι μεγάλωσε και έζησε στου Γκύζη και στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, μονόδρομος ήταν και η αγάπη για το «τριφύλλι», αν και η υπόλοιπη οικογένεια ήταν Ολυμπιακοί.

Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο «ΦΩΣ» στις 31/3/2023

«Διάλεξα την ακτινολογία γιατί με ενδιέφερε η τεχνολογία και εκείνη την εποχή μπήκε στη ζωή μας η αξονική και μαγνητική τομογραφία, ο υπέρηχος και άλλες υπηρεσίες που είχαν να κάνουν με την απεικόνιση. Γι’ αυτό πήρα ως ειδικότητα την ακτινοδιάγνωση. Ξεκίνησα από τη «Διάγνωση», συνέχισα στην «Πρόληψη» και στην Ευρωκλινική και πήγα ως διευθυντής στο «Λητώ». Τώρα είμαι ξανά στην Ευρωκλινική και παρακολουθώ τις εξελίξεις στην τεχνολογία με τη συμμετοχή σε διεθνή σεμινάρια. Τώρα πλέον υπάρχει η μαστογραφία με τομοσύνθεση, όπου γίνονται πιο λεπτές τομές του μαστού. Το 2010 την έφερα για πρώτη φορά στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια πληρώνοντας 600.000 ευρώ. Παγκοσμίως την είχαν το πολύ 35 άτομα. Και είμαι ο πρώτος που έκανε τρισδιάστατο υπερηχογράφημα στην Ελλάδα».

Πόσο έχει προχωρήσει η πρόληψη στην Ελλάδα;

Στα αστικά κέντρα υπάρχει ευαισθησία και ο κόσμος κάνει μαστογραφίες, αν όχι ετησίως, κάθε δύο χρόνια, Στην επαρχία υπάρχει τεράστιο θέμα. Κάποιες γυναίκες δεν έχουν κάνει ποτέ.

Πότε μπήκε στη ζωή μας η πρόληψη;

Την τελευταία εικοσαετία.

Η καμπάνια «Φώφη Γεννηματά»;

Στέλνουν μηνύματα και στα αστικά κέντρα κάνουν μαστογραφίες. Όταν όμως παίρνουν μόνο το αποτέλεσμα, είναι επικίνδυνο. Κι αυτό γιατί τους δίνουν τα αποτελέσματα μετά από μια εβδομάδα, χωρίς να μιλήσουν με τους γιατρούς. Έτσι μπορεί να χαθεί εύρημα λόγω άγνοιας. Στην Ευρώπη ο πληθυσμιακός έλεγχος με μαστογραφία πραγματοποιείται από δύο πιστοποιημένους ακτινοδιαγνώστες. Κι αν διαφωνούν, πηγαίνουν σε τρίτο. Έτσι γίνεται ο πληθυσμιακός έλεγχος. Δεν γίνεται στέλνοντας απλά ένα μήνυμα. Θα μπορούσαν να κάνουν τις μαστογραφίες και δέκα επιλεγμένοι έμπειροι γιατροί να τις βλέπουν ανά δύο. Εμείς κάνουμε μόνο υπενθύμιση. Πού την κάνουν τη μαστογραφία και πού τη βλέπουν. Ένας γιατρός πρέπει να έχει κάνει τουλάχιστον 10.000 μαστογραφίες, 1.000 υπέρηχους, 200 βιοψίες. Δεν βγαίνεις από την ειδικότητα και κατευθείαν γνωματεύεις. Για να είσαι καλός ακτινολόγος μαστού, κάθε χρόνο πρέπει να βλέπεις έναν αριθμό εξετάσεων. Να αποκτήσεις πείρα. Το να γνωματεύει ο καθένας μια μαστογραφία, χωρίς πείρα, είναι επικίνδυνο. Γι’ αυτό οι περισσότεροι γράφουν «ήξεις αφήξεις» και η γυναίκα ψάχνει να βρει κάποιον έμπειρο να της λύσει το πρόβλημα. Και δεν τη δίνουν οι γιατροί τη μαστογραφία στα διαγνωστικά κέντρα αλλά οι γραμματείς και διαβάζουν κινέζικα. Εκεί είναι οι διαφωνίες μου με το πρόγραμμα. Κάνουν πληθυσμιακό έλεγχο για να πουν ότι τον έκαναν.

Είναι ένα βήμα όμως;

Ναι, είναι ένα βήμα, αλλά απλά υπενθυμίζουν στις γυναίκες να κάνουν μαστογραφία. Πέραν τούτου ουδέν.

Τα 24 χρόνια που κάνετε αυτήν τη δουλειά έχετε διαπιστώσει κάποια αύξηση του καρκίνου;

Σαφώς. Όχι περισσότερα περιστατικά καρκίνου, αλλά πέφτει η ηλικία. Τον βρίσκουμε σε μικρότερες ηλικίες. Πρέπει να κάνουμε πλέον μαστογραφίες και στις ηλικίες 30-40. Αυτό δεν το βλέπαμε παλιά.

Άρα πρέπει να κάνουν έλεγχο οι γυναίκες σε μικρότερη ηλικία;

Aν μια γυναίκα κάνει 40 μαστογραφίες στη ζωή της, υπάρχει ένα ποσοστό 5%, το οποίο μπορεί να αναπτύξει πρόβλημα από την ακτινοβολία. Το αντισταθμίζεις όμως γιατί, αν την κάνεις έγκαιρα, ο όγκος μπορεί να είναι 2-3 χιλιοστά. Μετά από τρία χρόνια θα φτάσει στα 2-3 εκατοστά. Δεν θα θεωρείται προκαρκινικό στάδιο αλλά καρκίνος και θα αρχίσεις τις χημειοθεραπείες. Γι’ αυτό να κάνουμε την πρώτη μαστογραφία μεταξύ 30-40 και μετά τα 40 ετησίως.

Πάμε στην εθελοντική δράση, στα νησιά της άγονης γραμμής.

Συμμετέχω εδώ και 13 χρόνια. Υπάρχουν τέσσερις ομάδες, «Αιγαίου», «Σύμπλευση», «Axion Hellas» και «Νιάρχος». Εγώ πέρασα και από τις τρεις πρώτες. Είμαι σε ειδικότητα που είναι φουλ απαραίτητη. Μπορώ να κάνω πρόληψη σε περιοχές που δεν έχουν μαστογράφους και υπερηχογράφους. Έχω μαζί μου έναν φορητό υπερηχογράφο και επειδή είμαι ο ακτινοδιαγνώστης και της αντικαρκινικής εταιρείας μετακινούμε και μαστογράφο. Στα νησιά πηγαίνουν τα μηχανήματα με φορτηγά.

Πώς ξεκινήσατε;

Με ρώτησε ένας συνάδελφος αν με ενδιαφέρει και απάντησα θετικά. Είμαστε περίπου 40 γιατροί σε κάθε ομάδα, συν το νοσηλευτικό προσωπικό, φτάνουμε τα 130 άτομα και μετακινούμαστε με 10-12 φουσκωτά.

Πού τα βρίσκετε;

Ανήκουν σε γιατρούς, επιχειρηματίες, καπετάνιους. Στα ιδρυτικά μέλη υπάρχουν άνθρωποι με φουσκωτά, όπως ο βιομήχανος Ευσταθίου, η εφοπλίστρια Τραυλού, ο επιχειρηματίας Κράλης που έρχεται μαζί μας. Το κάνουμε δύο φορές τον χρόνο. Στον τριήμερο διάπλου επιλέγουμε ένα νησί ή μια ηπειρωτική δυσπρόσιτη περιοχή, πάμε μόνο στην Κάσο ή στην επαρχία Αλμωπίας. Υπάρχει και ο μεγάλος διάπλους που διαρκεί δέκα μέρες και πηγαίνουμε σε δέκα νησιά. Συνεννοούμαστε και με τις άλλες τρεις ομάδες και επιλέγουμε διαφορετικές περιοχές. Κάθε χρόνο πηγαίνουμε λοιπόν σχεδόν σε όλα τα νησιά.

Είναι ιδιωτική πρωτοβουλία;

Τελείως. Είναι ΜΚΟ. Καλύπτουμε μόνοι μας όλα τα έξοδα, κάθε μέλος μπορεί να πληρώσει από 150-500 ευρώ, ενώ υπάρχουν και οι δωρεές. Εμείς πληρώνουμε τις βενζίνες και τα δωμάτια. Οι νησιώτες μάς κάνουν ένα τραπέζι για να μας ευχαριστήσουν. Ο κόσμος αισθάνεται ευχαριστημένος και υποχρεωμένος γιατί τους επισκέπτονται οι καλύτεροι χειρουργοί, ογκολόγοι, ουρολόγοι, ορθοπεδικοί κ.λπ. Επώνυμοι και αξιόλογοι, όχι γιατροί που κάνουν ειδικότητα.

Και τι ανακαλύπτετε εκεί;

Υπάρχουν περιπτώσεις που σώσαμε άνθρωπο από έμφραγμα, βρήκαμε πολλούς καρκίνους στον μαστό και στον θυρεοειδή. Οι παιδίατροι βλέπουν τα παιδάκια, τα εμβολιάζουμε. Πράγματα που πολύ δύσκολα να τα κάνουν σε ένα νησί. Γλιτώνουν και τις μετακινήσεις, αφού ένας ασθενής πρέπει να πληρώσει υπέρογκα ποσά για να πάει και να διανυκτερεύσει από το Καστελόριζο στη Ρόδο. Όλα γίνονται με την έγκριση κρατικού φορέα. Παλιά κάναμε και βιοψίες και χειρουργεία.

Επόμενη εξόρμηση;

Στις 5-13 Μαΐου και το γνωρίζουν στα νησιά που θα επισκεφθούμε έναν μήνα νωρίτερα για να κλείσουν τα ραντεβού τους στα κέντρα υγείας και στα αγροτικά ιατρεία. Και εμείς τα βλέπουμε όλα.

Υπάρχουν άνθρωποι που βλέπουν πρώτη φορά γιατρό;

Ναι, όταν πήγαμε στη Γαύδο, είχαν να δουν πολλά χρόνια γιατρό στο νησί τους.

Σας βλέπουν σαν σωτήρες;

Όταν πηγαίνουμε σε ένα νησί, ανάβουν δεκάδες βεγγαλικά, κορνάρουν τα καΐκια, μας υποδέχονται με τοπικές φορεσιές, με λουλούδια. Μας κερνούν εδέσματα της περιοχής, υπάρχει μια συγκινητική, γιορτινή ατμόσφαιρα. Κάνουμε και πολιτιστικές δραστηριότητες, αφού παίρνουμε μαζί μας και ηθοποιούς που κάνουν θεατρικές παραστάσεις. Σεφ που μαγειρεύουν, όπως τη Βαρβαρήγου από την Πάρο. Στήνουμε παιδικές χαρές με δωρεές εφοπλιστών, φτιάχνουμε φυλάκια του στρατού. Φτιάξαμε το πολιτιστικό κέντρο στην Πάτμο. Οι δήμοι ζητούν κάποια πράγματα που έχουν ανάγκη, κομπιούτερ, βιβλία για τα παιδιά.

Συναντήσατε περίεργες καταστάσεις;

Ναι, πολλές γυναίκες που δεν εξετάστηκαν ποτέ στη ζωή τους σε ηλικία 60, 70, 80 χρόνων. Ανακαλύψαμε πολλούς καρκίνους. Η «Αxion Hellas» συνεργάζεται με την Ευρωκλινική και κάνουμε δωρεάν χειρουργεία, καλύπτουμε τα νοσήλιά τους. Κάνουμε δωρεάν και μικροβιολογικές εξετάσεις.

Δηλαδή γυρίσατε όλη την Ελλάδα;

Σχεδόν. Είμαι και στην ομάδα «Εμείς» με πρόεδρο τον κορυφαίο Γρηγόρη Ξεπαπαδάκη και εξετάζουμε τον μαστό. Κάναμε δράση και στους Πομάκους, όπου δύσκολα πηγαίνουν οι γυναίκες σε γιατρό. Εμάς, έστω και δύσκολα, μας αποδέχονται. Πάμε σε απάτητα μέρη.

Γιατί τα κάνετε όλα αυτά;

Με τη λογική ότι η ζωή μού έδωσε πολλά. Με έκανε καταξιωμένο επιστήμονα, μου έδωσε οικονομική άνεση, αναγνωρισιμότητα, τα πάντα. Κάτι πρέπει να επιστρέψεις στην κοινωνία. Δεν μπορεί μόνο να παίρνεις, πρέπει και να δίνεις. Και για μένα είναι μια ευκαιρία να δίνω, να κάνω κάτι χωρίς λεφτά. Αυτό με ευχαριστεί. Ο πατέρας μου έλεγε «όσα περισσότερα προσφέρεις τόσα περισσότερα σου έρχονται». Μεγάλωσα με αυτό, το θεωρώ υποχρέωσή μου. Με γεμίζει, μου αρέσει, χαίρεσαι να βλέπεις ανθρώπους που σε ευχαριστούν. Που έκλεισες το ιατρείο σου για να πας σε αυτούς, που πληρώνεις από την τσέπη σου. Στη ζωή πρέπει με κάποιον τρόπο και να δίνεις. Και εμένα αυτός είναι ο τρόπος μου.

Πάμε στο αθλητικό κομμάτι, όπου υποστηρίζετε τον Παναθηναϊκό.

Και με πατέρα και αδελφό Ολυμπιακούς, παρακαλώ.

Από αντίδραση;

Δεν το έκανα από αντίδραση, αυτοί ήταν αντιδραστικοί. Ο πατέρας μου μεγάλωσε στη Λευκάδα και μετά ήταν διευθυντής του ΙΚΑ στο Αιγάλεω. Εκεί έγιναν Ολυμπιακοί. Εγώ όμως που μεγάλωσα στου Γκύζη έγινα Παναθηναϊκός.

Με τη Λευκάδα έχετε σχέσεις;

Σαφέστατα και έκανα πολλές δράσεις, είτε με το «Εμείς» είτε με την «Axion Hellas», ειδικά στο Μεγανήσι. Ο πατέρας μου θάφτηκε στη Λευκάδα, όπως και ο αδελφός και η μητέρα μου, σε οικογενειακό τάφο. Πηγαίνω πολύ τακτικά, ακόμη και Σαββατοκύριακο. Και μοναδικό χόμπι μου είναι το ψάρεμα και αποτελεί ξεκούραση για εμένα να βρεθώ στη βάρκα μου.

Γυρίζουμε στον Παναθηναϊκό…

Πήγαινα από μικρός και αγοράζω κάθε χρόνο διαρκείας. Πήρα και φέτος, αλλά πήγα λίγες φορές γιατί με χαλάει το γήπεδο της Λεωφόρου. Δεν μπορώ να παλεύω να βρω και να διεκδικήσω τη θέση μου. Για να κάτσω στη θέση μου. Το ίδιο συμβαίνει τα τελευταία χρόνια στο ΟΑΚΑ, στο μπάσκετ. Γι’ αυτό τα βλέπω στην τηλεόραση και πληρώνω το διαρκείας μου για να βοηθήσω το κλαμπ. Δυστυχώς η Λεωφόρος δεν είναι σύγχρονο γήπεδο και το γρηγορότερο δυνατόν να πάμε στον Ελαιώνα - κι ας φωνάζει η Θύρα 13. Να πηγαίνουμε με τις οικογένειές μας στο γήπεδο, να έχουμε πάρκινγκ και ανέσεις. Οι σωστοί φίλαθλοι του Παναθηναϊκού θέλουν ένα σύγχρονο γήπεδο και πολιτισμένη ατμόσφαιρα. Να έρχονται και οπαδοί των άλλων ομάδων. Όπως έρχονταν παλιά και Ολυμπιακοί στη Λεωφόρο. Δεν το ευχαριστιέσαι μόνος, ποιον θα πειράξεις; Ψήφισα κατά της Λεωφόρου, όταν δεν υπήρχε προοπτική να γίνει ένα μοντέρνο γήπεδο στο ίδιο μέρος.

Τα πρώτα ματς πού τα είδατε;

Στο Καραϊσκάκη, τον Ολυμπιακό. Με τον Εθνικό και τον Πανιώνιο. Με πήγαινε ένας θείος μου, μαζί με τον αδελφό μου, σε ηλικία 10 χρόνων, καθώς η οικογένεια ήταν Ολυμπιακοί και δεν υπήρχε κανείς να με πάει στον Παναθηναϊκό. Ο αδελφός μου έτσι έγινε Ολυμπιακός.

Φανατικός;

Με τίποτα. Απλά μου άρεσε ο Παναθηναϊκός και μεγάλωσα με μεγάλες ομάδες του. Είχα δει και την πορεία προς το «Γουέμπλεϊ». Τα πρώτα ματς που παρακολούθησα στην τηλεόραση ήταν αγγλικό και ιταλικό πρωτάθλημα. Θαύμαζα τον Σαραβάκο και από 16 χρόνων πήγαινα σε όλα τα ματς του Παναθηναϊκού. Είχαμε σπουδαίες εμφανίσεις στην Ευρώπη.

Το 1-4 στη Λεωφόρο το θυμόσαστε;

Ήμουν μέσα, με την γκολάρα του Λουτσιάνο.

Στενοχωρηθήκατε;

Σε όλες τις ήττες στενοχωριέμαι. Αλλά πιο πολύ πριν από 5 χρόνια όταν δεν άρχισε το ντέρμπι Παναθηναϊκός - Ολυμπιακός γιατί έπεσε μια φωτοβολίδα. Ήμουν μέσα κι όταν πέταξαν ένα αντικείμενο στον Ίβιτς.

Η μεγαλύτερη χαρά;

Όταν κερδίσαμε στο Άμστερνταμ τον Άγιαξ. Τρελάθηκα από τη χαρά μου, όσο και όταν πήραμε το Γιούρο το 2004.

Παρακαλάτε να χάσει ο Ολυμπιακός στην Ευρώπη;

Ποτέ, σε καμία των περιπτώσεων. Το θεωρώ κακό να χάσουν ΑΕΚ, Ολυμπιακός, ΠΑΟΚ γιατί στερούν και από εμένα τη δυνατότητα να έχω μια καλύτερη κλήρωση σε μια υψηλότερη διοργάνωση.

Ο φετινός Παναθηναϊκός;

Είναι θέμα Γιοβάνοβιτς. Έκανε σωστές επιλογές και γενναίο ξεσκαρτάρισμα. Μετά από πολλά χρόνια βλέπω πάθος. Και να το χάσουμε το πρωτάθλημα, θα είμαι πλήρης γιατί μετά από πολλά χρόνια κάναμε πρωταθλητισμό.

Ποιος θα πάρει το πρωτάθλημα;

Θα είναι πιο ξεκάθαρα τα πράγματα σε μια δυο αγωνιστικές.

Εκτός από ποδόσφαιρο;

Βλέπω και μπάσκετ και βόλεϊ, ό,τι έχει μπάλα. Πιστεύω ότι ο καλύτερος πρόεδρος όλων των εποχών, σε όλα τα σπορ, σε όλες τις ομάδες, ήταν ο Παύλος Γιαννακόπουλος. Κύριος ασυζητητί και μεγάλος Παναθηναϊκός. Δεν μπορώ τους προέδρους που με το σκεπτικό «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα» κάνουν τα πάντα για να πάρουν οι ομάδες τους το πρωτάθλημα. Έτσι έχασαν πρωταθλήματα που τα δικαιούνταν και ο Παναθηναϊκός και ο Ολυμπιακός και η ΑΕΚ και ο ΠΑΟΚ. Είχαν καλύτερες ομάδες και τα έχαναν εξωαγωνιστικά. Αυτό δεν μου αρέσει. Πρέπει πάντα να το παίρνει η καλύτερη ομάδα.