Μεταφράζοντας τον κόσμο

"Δεν μεταφράζεται."

Νομίζεις. Ξεκινάς να μεταφράζεις την ελληνική γη, τη θάλασσα και τον ήλιο, τη Μεσόγειο. Το θυμάρι, το φασκόμηλο και τη λεβάντα. Τη μυρωδιά και τη "γεύση" τους, όπως γειτονεύουν στην "ελληνική γωνιά του κήπου".

Και, μαγικά, βρίσκεις τις λέξεις.

Η γλώσσα είναι μάγισσα. Παίρνει μορφές και σχήματα, αλλάζει ήχους και μουσικές. Τονισμός στη λήγουσα, τονισμός στην παραλήγουσα. Τονισμός σε δύο ή και τρεις συλλαβές, σε αυτό το "ασχημόπαπο", τη "σκληρή" γερμανική γλώσσα.

Κι όμως. Το ποίημα γεννά νέο ποίημα. Και η μουσική είναι μία. Είναι οι ήχοι του κόσμου, η ανάσα του πλανήτη Γη.

Μεταφράζοντας στην καρέκλα του, ο "επίμονος κηπουρός - μεταφραστής" ταξιδεύει στον κόσμο από ψηλά, διαγράφει καμπύλες, κάνει άλματα.

"Διάβασε το πρωτότυπο."

Μην το ακούς αυτό με αμηχανία, ούτε να λυπάσαι που τα γαλλικά σου δεν φτάνουν πέρα από το ευγενικό "μερσί", με ή χωρίς το σωστό 'ρο'.

"Διάβασέ το όπως το έγραψε."

Πολύ θα το επιθυμούσες. Ωστόσο, κι ας μην το μπορείς, οι μεταφραστές είναι θαυμαστοί άνθρωποι. Σπάζουν τους κώδικες, κάνουν μικρές "επαναστάσεις", σε μεταφέρουν από τον ένα κόσμο στον άλλο. Στο παρόν, στο παρελθόν, περιτρέχουν τα πέρατα της γης. Μαγεύονται οι ίδιοι, ακίνητοι, χωρίς να βγαίνουν από το δωμάτιο του μόχθου τους. Μετά, παίρνουν κι εσένα από το χέρι και σε πάνε βόλτα χωρίς να μετακινηθείς χιλιοστό. Ζουν μια περιπέτεια αντιφατική - καθηλωτική και υπερκινητική. Μπαίνουν οι μεταφραστές στην ψυχή του συγγραφέα και τη σμίγουν με τη δική τους. Είναι νομίζω σπουδαία και συναρπαστική η ζωή στη γενναία καρέκλα του μεταφραστή.

Η ελληνική φύση -τοπίο και ψυχή- μεταφράζεται. Γιατί η ανθρώπινη φύση στο μαγικό πλανήτη, είναι μία. Όπως η μουσική. Η μουσική του μεσογειακού ευκάλυπτου και της νορβηγικής σημύδας, δυο ξένων, πλανεύουν το ίδιο όμορφα.

Η γλώσσα είναι ένστικτο. Και το ένστικτο του μεταφραστή πολλαπλασιάζεται μπροστά στα μάτια του. Είναι ένας πολύ τυχερός άνθρωπος που ταξιδεύει διαρκώς στο σύμπαν.