Η ανακωχή των Χριστουγέννων

Χειμώνας 1914. Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος μαίνεται και μέσα σε λίγους μήνες είχε κοστίσει τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων. 24 Δεκεμβρίου 1914, στην περιοχή Πλούχστιρτ της Φλάνδρας. Οι επιχειρήσεις στο Δυτικό Μέτωπο έχουν βαλτώσει. Η προέλαση των Γερμανών έχει ανακοπεί από τις δυνάμεις της Αντάντ. Οι δύο στρατοί επιδίδονται σε έναν απάνθρωπο πόλεμο φθοράς μέσα στα χαρακώματα. Κρύα και υγρή βραδιά, οι πληροφορίες αναφέρουν πως γύρω στα μεσάνυχτα οι Βρετανοί στρατιώτες άκουσαν από τις γραμμές των Γερμανών το «Άγια νύχτα» και είδαν κεράκια να τρεμοσβήνουν. Άλλοι Γερμανοί στόλιζαν μικρά δεντράκια.

«Ήταν νύχτα, όταν ξαφνικά οι Γερμανοί στρατιώτες άρχισαν να τοποθετούν στολισμένα χριστουγεννιάτικα δέντρα και ένας εξ αυτών να τραγουδά την “Άγια νύχτα”. Βγήκαν αυθόρμητα από το ανάχωμα και άρχισαν να περπατούν. Αρχίσαμε να τραγουδάμε τα κάλαντα και μία μεγάλη μάζα από εμάς βγήκε να τους συναντήσει στη νεκρή ζώνη» έγραψε ένας υποδεκανέας του βρετανικού στρατού στις 24 Δεκεμβρίου 1914 στο ημερολόγιό του.

Συνηθισμένοι να πυροβολούν και στο παραμικρό φως που εμφανιζόταν στον ορίζοντα, αυτήν τη φορά κοντοστάθηκαν. Το πνεύμα των Χριστουγέννων είχε φωλιάσει στις καρδιές τους. Ο σπόρος της ανακωχής είχε ριζώσει. Οι Βρετανοί ανταπέδωσαν με τα δικά τους κάλαντα και σε σύντομο χρονικό διάστημα οι εκπρόσωποι των δύο εχθρικών δυνάμεων συναντήθηκαν στη νεκρή ζώνη, παρακούοντας τις εντολές των ανωτέρων τους. Ήταν μια μικρή ανταρσία και από τις δύο πλευρές που σταμάτησε για λίγο τον πόλεμο.

Το πρωί, ανήμερα των Χριστουγέννων, Άγγλοι και Γερμανοί έθαψαν τους νεκρούς τους απαγγέλλοντας μαζί τον 23ο Ψαλμό του Δαυίδ «Κύριος ποιμαίνει με και ουδέν με υστερήσει». Στη συνέχεια αντάλλαξαν αναμνηστικά δώρα (ουίσκι, μαρμελάδες, τσιγάρα, σοκολάτες και τα σχετικά) και κατέβασαν πολλά λίτρα μπίρας. Μόνο ο Άγγλος μπαρμπέρης στρώθηκε στη δουλειά, αφού είχε να κουρέψει και πολλά γερμανικά κεφάλια. Η μαρτυρία ενός Άγγλου αναφέρει: «Οι Γερμανοί μάς φώναξαν να παίξουμε ποδόσφαιρο. Εμείς φέραμε μπάλα από τα χαρακώματα και σύντομα ένας αγώνας ποδοσφαίρου στη νεκρή ζώνη είχε ξεκινήσει. Ήταν ένα υπέροχο και συνάμα παράξενο γεγονός. Από ορκισμένοι εχθροί, φίλοι για λίγη ώρα. Δεν υπήρχε ούτε ένα ίχνος εχθρότητας ανάμεσά μας. Παίξαμε ποδόσφαιρο μέχρι τελικής πτώσεως. Το παιχνίδι διήρκεσε μία ώρα και οι Γερμανοί νίκησαν 3-2».

Αυτό ήταν, από φίλοι ξανά εχθροί. Την ημέρα της ανακωχής περίπου ένα εκατομμύριο στρατιώτες απείχαν του πολέμου. Ακόμη και όταν συμφωνήθηκε η λήξη της, οι στρατιώτες που είχαν προηγουμένως γνωριστεί και ανταλλάξει δώρα δεν μπορούσαν να στοχεύσουν τους συνανθρώπους τους και τους νέους φίλους που είχαν αποκτήσει. Το παιχνίδι τελείωσε όταν ο ταγματάρχης βγήκε από το ανάχωμα φωνάζοντας «σκοτώστε τους Ούννους, μην κάνετε φιλίες με αυτούς», διηγείτο πολλά χρόνια μετά ο Ουαλός Μπέρτι Φελστάντ, που πέθανε σε ηλικία 106 ετών το 2001.

Ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος βρισκόταν ακόμα στην αρχή του, κράτησε τέσσερα χρόνια και στοίχισε τη ζωή σε 10 εκατομμύρια ανθρώπους.

1818: Ο Φραντς Γιόζεφ Γκρούμπερ συνθέτει το τραγούδι «Silent night» (Άγια νύχτα). Θα παρουσιαστεί σε κοινό την επόμενη μέρα και θα παραμείνει μέχρι σήμερα ένα από τα πιο εμβληματικά τραγούδια των Χριστουγέννων.

1843: Στήνεται για πρώτη φορά σε ελληνικό σπίτι χριστουγεννιάτικο δέντρο. Είναι το σπίτι του Ιωάννη Παπαρρηγόπουλου από τη Νάξο, γενικού προξένου της Ρωσίας στην Αθήνα.

1960: Ο Μίκης Θεοδωράκης μελοποιεί το «Άξιον Εστί» του Οδυσσέα Ελύτη.

1989: Μέλη της τρομοκρατικής οργάνωσης «17 Νοέμβρη» εισέρχονται κρυφά στο στρατόπεδο Συκουρίου της Λάρισας και αφαιρούν δεκάδες αντιαρματικές ρουκέτες.