Η πτώση του Ρίτσαρντ Ντρέιφους

Ο Ρίτσαρντ Ντρέιφους έφτασε στην κορυφή, την καταξίωση, πολύ πριν συνειδητοποιήσει το ταλέντο του, πριν ωριμάσει στοιχειωδώς, καταλάβει ότι το Χόλιγουντ θέλει αντοχές, διάρκεια, σωστές επιλογές, διαχείριση της διασημότητας. Σε αυτό συνέβαλαν τόσο η συνεργασία του με τις πρώτες εκπληκτικές επιτυχίες του Σπίλμπεργκ, αλλά και το Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου που κέρδισε για την ερμηνεία του στο φιλμ «Το Κορίτσι του Αποχαιρετισμού» πριν ακόμη γίνει 30 χρόνων, για να γίνει ο νεότερος ηθοποιός που το κατέκτησε. Σε συνδυασμό με τον εκρηκτικό του χαρακτήρα, που δεν σήκωνε πολλά πολλά και αρκετές φορές αντιμετώπιζε τους επαγγελματίες του χώρου και τους συναδέλφους του με περιφρόνηση, θα τον καταστήσουν γρήγορα στο Χόλιγουντ έναν από τους πιο δύσκολους ηθοποιούς. Όμως, δεν ήταν μόνο ο χαρακτήρας του που χάλασε σε μεγάλο βαθμό τη σταδιοδρομία του. Υπήρξαν δυστυχώς και άλλα πολύ σκοτεινά σημεία στη ζωή του, που θα μπορούσαν να τον είχαν στείλει και στα θυμαράκια...

Ο Ρίτσαρντ 75άρισε

Ο Ρίτσαρντ Ντρέιφους, που έπιασε τα 75 (γεννήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου του 1947) είναι πλέον ένας βετεράνος στον χώρο του θεάματος, συμπληρώνοντας τουλάχιστον πέντε δεκαετίες στην υποκριτική, καθώς πρωτοεμφανίστηκε σε ηλικία 15 χρόνων στο τηλεοπτικό «In Mama's House», ενώ η φήμη του εκτοξεύτηκε τη δεκαετία του ‘70, όταν οι συνομήλικοί του ηθοποιοί, που εξελίχθηκαν σε αστέρες της αμερικανικής κινηματογραφικής βιομηχανίας, προσπαθούσαν να βρουν τον καλλιτεχνικό τους βηματισμό. Η ιστορία του ενδιαφέρουσα αλλά και διδακτική.

Από τις γειτονιές του Μπρούκλιν στο θέατρο

Γεννήθηκε στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, από γονείς Ρωσοεβραίους μετανάστες. Ο πατέρας του ήταν μάλλον ένας αμφιλεγόμενος άνθρωπος, καθώς ήταν δικηγόρος, εστιάτορας και επιχειρηματίας, που είχε σχέσεις με τις συμμορίες του Μπρούκλιν. Η μητέρα του ήταν ακτιβίστρια, με αγώνες για την ειρήνη, ενώ είχε μια μεγαλύτερη αδελφή, τη Λορίν, που είναι ηθοποιός, παραγωγός και σεναριογράφος. Ο πατέρας του είχε μείνει ανάπηρος στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και εγκατέλειψε την οικογένεια όταν ο Ρίτσαρντ ήταν 21 ετών, για να ξαναπαντρευτεί αρκετές φορές. Ο Ντρέιφους μεγάλωσε στο Κουίνς της Νέας Υόρκης και όπως είχε πει ο ίδιος «μεγάλωσα νομίζοντας ότι ο Άλφρεντ Ντρέιφους (ο Γάλλος αξιωματικός που η υπόθεσή του συγκλόνισε τη Γαλλία) είναι από την οικογένειά μου».
Ο Ντρέιφους άρχισε από νεαρά ηλικία να ασχολείται με την υποκριτική στο Temple Emanuel of Beverly Hills Arts Center, υπό την καθοδήγηση του θεατρικού καθηγητή Μπιλ Μίλερ, έκανε το ντεμπούτο του στα 15 του χρόνια στην τηλεόραση, ενώ στη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ δήλωσε αντιρρησίας συνείδησης, κάνοντας εναλλακτική υπηρεσία για δύο χρόνια, σε νοσοκομείο του Λος Άντζελες. Μια περίοδο που έκανε κάποιες εμφανίσεις στην τηλεόραση.

Στα σαγόνια της επιτυχίας

Έπειτα από κάποια ρολάκια στο θέατρο, πήρε τον πρώτο σημαντικό του ρόλο στην κωμωδία «Αμερικάνικα Συνθήματα» του Τζορτζ Λούκας, όπου θα λάμψει για πρώτη φορά. Αμέσως μετά ο Στίβεν Σπίλμπεργκ θα τον αρπάξει για να τον βάλει συμπρωταγωνιστή δίπλα στον Ρόι Σάιντερ στην τεράστια επιτυχία του, στο εμβληματικό πλέον φιλμ τρόμου «Τα Σαγόνια του Καρχαρία». Μια ταινία που φρέσκαρε το Χόλιγουντ και έδωσε νέα ώθηση στο αμερικανικό σινεμά.
Θα ακολουθήσει το 1977, το αριστουργηματικό φιλμ επιστημονικής φαντασίας «Στενές Επαφές Τρίτου Τύπου», μία από τις καλύτερες ταινίες του Σπίλμπεργκ. Ο Ντρέιφους, υπό την καθοδήγηση του Σπίλμπεργκ, θα γίνει ο γοητευτικότερος αντισυμβατικός ήρωας της δεκαετίας του 70, όπου ζει με τα όνειρά του, θέλει να αλλάξει την τακτοποιημένη ζωή των προαστίων, να ρουφήξει τη ζωή. Η μοναδική του συναρπαστική ερμηνεία, γεμάτη θετική ενέργεια, δεν θα τιμηθεί με Όσκαρ, αλλά παραμένει ένα σύμβολο για τους λάτρεις της πρώτης περιόδου του Σπίλμπεργκ και των άλλων μεγάλων σκηνοθετών της γενιάς του.

Το Όσκαρ και το 1 δισ. δολάρια

Την ίδια χρονιά, το 1977, θα βγει στους κινηματογράφους η κομεντί «Το Κορίτσι του Αποχαιρετισμού», σε σκηνοθεσία του Χέρμπερτ Ρος και σενάριο του σημαντικού θεατρικού συγγραφέα Νιλ Σάιμον, που θα του χάριζε το Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου. Ο Ντρέιφους θα πάρει το ευφυές στόρι του Σάιμον (Όσκαρ Σεναρίου) και θα το απογειώσει, με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο, αναγκάζοντας τα μέλη της Ακαδημίας να διορθώσουν το λάθος τους για τις «Στενές Επαφές Τρίτου Τύπου» και θα τον καταστήσουν τον νεότερο ηθοποιό που κέρδιζε το Όσκαρ -ένα ρεκόρ που θα έχανε από τον Άντριαν Μπρόουντι 25 χρόνια αργότερα. Πέρα όμως από την καλλιτεχνική του επιτυχία, οι ταινίες του Ντρέιφους εκείνη την πρώτη του σημαντική πενταετία, θα έφταναν κοντά στο 1 δισ. δολάρια εισπράξεις!

Λόφοι κοκαΐνης

Έτσι, φτάνοντας στην κορυφή ενώ έπιανε τα 30 και μη μπορώντας να διαχειριστεί τη διασημότητά του, άρχισε και το... σκάψιμο σε λόφους από κοκαΐνη. Ο εθισμός του έφτασε στα άκρα τέσσερα χρόνια αργότερα, όταν το 1982, τρέχοντας ιλιγγιωδώς με την πολυτελή του Mercedes-Benz 450 SL, έπεσε σε ένα στύλο και συνελήφθη για κατοχή ναρκωτικών ενώ σχεδόν είχε χάσει κάθε επαφή με την πραγματικότητα. Ευτυχώς, γι’ αυτόν, το παραλίγο μοιραίο αυτοκινητιστικό ατύχημα, θα τον ξυπνήσει από τον λήθαργο των ναρκωτικών. Πέταξε από πάνω του τις καταχρήσεις, αλλά και το κύρος που είχε αποκτήσει, μαζί με την ικανότητα να απομνημονεύει τους διαλόγους των ρόλων του.

Αντίστροφη μέτρηση

Στα μέσα της δεκαετίας του ‘80 θα επιστρέψει αναγεννημένος με ορισμένες καλές ταινίες, αν και οι πληγές από την περιπέτεια των ναρκωτικών είναι εμφανείς. Η επιτυχία «Το Μούτρο του Μπέβερλι Χιλς», σε σκηνοθεσία Πολ Μαζέρσκι, δίπλα στον Νικ Νόλτε, το διασκεδαστικό «Οι Καβγατζήδες» του Μπάρι Λέβινσον, με τον Ντάνι Ντε Βίτο, η απολαυστική κωμική αστυνομική περιπέτεια «Οι Κοριοί» του Τζον Μπάνταμ και το δραματικό θρίλερ «Σε Αντίστροφη Μέτρηση» του Μάρτιν Ριτ, δίπλα στην Μπάρμπαρα Στρέιζαντ, θα τον ξαναφέρουν στο προσκήνιο. Το 1989 ο Σπίλμπεργκ θα τον ξαναθυμηθεί και θα τον καλέσει να πρωταγωνιστήσει στην καλόκαρδη περιπέτεια φαντασίας «Για Πάντα», μια ταινία που είναι και η τελευταία της Όντρεϊ Χέμπορν, ενώ το 1991 θα πρωταγωνιστήσει δίπλα στον Μπίλ Μάρεϊ στην εξαιρετική κωμωδία του μετρ Φρανκ Οζ, «Επιτέλους, τι θα γίνει με τον Μπομπ;». Στα γυρίσματα της ταινίας ο Ντρέιφους με τη συμπεριφορά του έκανε πύραυλο τον Μάρεϊ, που δεν ήταν και από τα πιο ήσυχα παιδιά. Χρόνια μετά και οι δύο, παρότι θα συνεχίσουν να τρέφουν αντιπάθεια ο ένας για τον άλλο, θα συμφωνήσουν ότι η κόντρα τους, που έφτασε στα όρια της συμπλοκής, θα βοηθήσει στη χημεία του πρωταγωνιστικού ζευγαριού, στην επιτυχία της ταινίας.
Θα πρωταγωνιστήσει σε αρκετές ακόμη λιγότερο ενδιαφέρουσες ταινίες, μέχρι να έρθει το δραματικό «Το Έπος του Κύριου Χόλαντ» (1995) σε σκηνοθεσία Στέφεν Χέρεκ, με το οποίο θα βρεθεί για ακόμη μία φορά ανάμεσα στους υποψήφιους για Όσκαρ.
Η συνέχεια, όμως, δεν θα είναι και πάλι μία πορεία προς την κορυφή, αλλά περισσότερο μία ήσυχη διαδρομή, με καλές και μέτριες στιγμές, δεύτερους ρόλους ή γκεστ κατά κύριο λόγο, που δεν προσφέρουν τίποτα στο βιογραφικό του. Άλλωστε τον μύθο του ο Ρίτσαρντ Ντρέιφους τον έφτιαξε, τον έφτασε στα ύψη, στα πρώτα πέντε χρόνια της καριέρας του, με ερμηνείες που σημάδεψαν μια εποχή άνθισης του Χόλιγουντ, που σήμερα μοιάζει πολύ μακρινή.

(Φωτογραφία από την ταινία του 1977 «Στενές Επαφές Τρίτου Τύπου»)